CANGKRIMAN

Cangkriman iku unèn-unèn utawa ukara kang kudu dibatang. Cangkriman umumé kanggo gégojégan. Ana uga cangkriman kang digawé sayembara ing lakon wayang. Cangkriman ana werna-werna, yaiku: cangkriman wancahan, pepindhan, lan blèndèran (plèsèdan). Ana uga wangsalan kang dijawab dhéwé.

Cangkriman iku kapérang dadi papat, yaiku:

1.        Cangkriman kang awujud tembung wancahan.

2.        Cangkriman kang awujud pepindhan utawa irib-iribing barang.

3.        Cangkriman kang ngemu surasa blenderan

4.        Cangkriman liya-liyané

Cangkriman Wancahan

Wancah iku tegesé cekak. Wancahan iku kudu dibatang kang disusun seka gatra kang ana. Contoné:

• Kabaketan = nangka tiba nang suketan.
• Pakboletus = tapak kebo ana léléné satus.
• Burnaskopen = bubur panas kokopen.
• Wiwawité, lesbadongé = uwi dawa uwité, tales amba godongé
• Yumaerong = yuyu omahé ngerong
• Suru bregitu = asu turu di bregi watu

Cangkriman Pepindhan

Cangkriman pepindhan iku cangkriman kang awujud ukara kang mèmper kaya kanyatané. Contoné:

• Sega sekepel dirubung semut = salak.
• Pitik walik saba kebon = nanas.
• Bocah cilik tlusap-tlusup nang kebon = dom (jarum).
• Wit adhikih woh adhakah = waloh.
• Wit adhakah woh adhikih = ringin.
• Kebo bulé cancang marang = buntil
• Gajah nguntal sangkrah = pawon
• Emboké wuda, anaké tapihan = pring

Cangkriman Blèndèran

Cangkriman blèndèran iki cangkriman iki sejatiné ukara pranyatan kang bisa gawé bingung yèn macané salah. Contoné:

• Wong adol témpé ditalèni = sing ditalèni témpé, dudu wong sing dodol.
• Wong mati ditunggoni wong mèsam-mèsem = sing mèsam-mèsem wong sing nunggu, dudu sing mati.
• Ndhuwur kencrengan, ngisor jedhoran = wong ngunduh kambil

Cangkriman kang Kacetak Wacanan

Cangkriman iki rinakit arupa tembang. Tuladha:

• Bapak pucung, rèntèng-rèntèng kaya kalung. Dawa kaya ula, pencokanmu wesi miring. Sing disaba, si pucung mung turut kutha. (sepur)
• Bapak pucung, dudu watu dudu gunung. Sangkamu ing Plémbang, ngon ingoné sang Bupati. Yèn lumampah, si pucung lèmbèhan grana. (gajah)
• Bapak pucung, dudu watu dudu gunung. Sabamu ing sendhang, péncokanmu lambung kéring. Praptèng wisma, si pucung muntah kuwaya. (klenthing/jun)

     

Daftar Pustaka

http://jv.wikipedia.org/wiki/Cangkriman