Tembung entar yaiku
tembung loro kang digabung dadi siji kang mujudake teges anyar lan tegese dadi
beda saka tembung asale. Tembung entar ora nduweni teges kang salugune. Ing
basa Indonesia tembung entar uga diarani kata
kiasan.
Tuladhane:
- Pakdhe Surya wis suwe ngangsu kawruh ana kutha. (Ngangsu kawruh = golek ngelmu, maguru)
- Gara-gara kedadeyan kuwi, Sumi dadi abang raine. (Abang raine = isin)
- Amung kanthi narik dhokar kang dadi cagak uripe. (Cagak urip = perkara kanggo nyukupi kabutuhan urip)
Tabel 1. Tuladha Tembung Entar lan Tegese
|
Aksara
|
Tembung
Entar
|
Tegese
|
|
A
|
Abang kupinge
|
Nesu
|
|
Abang-abang lambe
|
Ora tenanan/ lamis
|
|
|
Abang raine
|
Nandhang isin
|
|
|
Abot sanggane
|
Rekasa
|
|
|
Adol kringet
|
Nyambut gawé abot banget
|
|
|
Amba jangkahé
|
Akeh usahané
|
|
|
Atiné momot
|
Sabar banget
|
|
|
B
|
Balang liring
|
Nglirik
|
|
Bening ati
|
Sumèh
|
|
|
Buwang tilas
|
Nutupi tumindak ala
|
|
|
Bau tengen
|
Wong sing dipercaya
|
|
|
C
|
Cagak urip
|
Kanggo nyukupi
kabutuhan urip
|
|
Cupet pangandel
|
Ora
Percaya
|
|
|
Cupet atine
|
Gampang
nesu
|
|
|
Cepak jatukramané
|
Cepet oleh jodho
|
|
|
D
|
Dawa tangané
|
Clemer, seneng nyolong
|
|
Dawa ususe
|
Sabar
|
|
|
Dhedher kautaman
|
Nandur kabecikan
|
|
|
Dhuwur atiné
|
Gumedhe
|
|
|
E
|
Empuk rembugé
|
Kepénak omongané
|
|
Entek atiné
|
Kuwatir banget
|
|
|
Èntheng tangané
|
Seneng milara
|
|
|
G
|
Gantung kepuh
|
Nyandhang ora
ganti-ganti
|
|
Gedhe atine
|
Teguh, tatag
|
|
|
Gilik rembugé
|
Padha sarujuk
|
|
|
Gilud kawruh
|
Mempeng sinau
|
|
|
I
|
Idu geni
|
Omongané mesthi
kelakon
|
|
Ijo matané
|
Seneng dhuwit
|
|
|
Ilang klilipé
|
Ilang mungsuhé
|
|
|
J
|
Jembar kawruhé
|
Pinter
|
|
Jembar segarané
|
Seneng ngapura
kasalahané liyan
|
|
|
Jembar kuburé
|
Mlebu suwarga
|
|
|
K
|
Kakéhan tangan tegesé
|
Kakéhan sing tandang
gawé
|
|
Kandel kupingé
|
Ora nggugu pitutur
|
|
|
Kaku atiné
|
Gampang nesu
|
|
|
Kuat isin
|
Ora tau isin
|
|
|
L
|
Lara owah
|
Edan
|
|
Lunyu ilaté
|
Méncla-ménclé
|
|
|
M
|
Mata yuyu
|
Gampang nangis
|
|
Matèni pangan
|
Gawé ilang rejekiné
wong liya
|
|
|
Métani luput
|
Nggolèki luputé
|
|
|
N
|
Ngangsu kawruh
|
Meguru
|
|
Ngemut driji
|
Ora oleh apa-apa
|
|
|
P
|
Padhang jagaté
|
Katon tentrem
|
|
Padhang ulaté
|
Sumèh
|
|
|
Pingget atiné
|
Kuciwa, serik
|
|
|
R
|
Rai gedhèg
|
Ora duwé isin
|
|
Rengga praja
|
Njaga pribadi
|
|
|
Rupak segarané
|
Ora gampang ngapura
|
|
|
S
|
Sabuk gelang
|
Sugih sawah
|
|
Sumpek atiné
|
Susah banget
|
|
|
T
|
Tanpa tilas
|
Ora oléh gawé
|
|
Tipis lambéné
|
Seneng rerasan
|
|
|
U
|
Utang pati
|
Gawé patiné liyan
|
|
W
|
Weteng karèt
|
Akèh mangané
|
|
Wedi getih
|
Jirih
|
Daftar Pustaka:
http://jv.wikipedia.org/wiki/Tembung_éntar
Tidak ada komentar:
Posting Komentar